De aanbevelingen van het Aanbestedingsinstituut Mobiliteit worden over het algemeen positief ontvangen door opdrachtgevers van het doelgroepenvervoer. Ook het modelbestek voor doelgroepenvervoer wordt voorzichtig opgepikt. Dat bleek woensdag tijdens het Taxi Jaarevent van brancheorganisatie KNV. Hier kwamen ook de keuzevrijheid in wmo-vervoer in Heerenveen en de ontwikkelingen van het haltetaxi-systeem Breng Flex aan bod.

Het congres werd gehouden bij Mercedes-Benz, gastbedrijf en sponsor van de bijeenkomst. Bij die autoproducent ervaart men weten een enorme groei in de markt voor bestelwagens; ook in het segment taxi. De fabriek in Spanje produceert momenteel elke dag 660 Vito’s, Sprinters en andere modellen. De Mercedes-Benz Vito was zowel in 2016 als 2017 bestelwagen van het jaar. Ook in personenwagens is de groei fors. De komende jaren staan voor Daimler en Mercedes-Benz duurzaamheid, digitalisering en elektrificering centraal. De bestelwagens komen stuk voor stuk aan de beurt met elektrificering en eind 2018 moeten er in de personenwagens tien elektrische modellen van Mercedes-Benz zijn.

Eenvoudige en controleerbare CAO

KNV-voorzitter Bertho Eckhardt nam met de aanwezigen de activiteiten en resultaten van KNV in het afgelopen jaar door. Zo wordt er voortdurend ingezet op het verbeteren van de kwaliteit in de opstapmarkt. Daar stappen door lagere drempels steeds meer mensen in, zeker in de grotere steden wat de kwaliteit niet per se ten goed komt. KNV lanceerde in het afgelopen jaar ook de overzichtelijke site taxiregels.nl en zette in op een nieuwe, eenvoudige en controleerbare CAO. Die wordt naar verwachting binnenkort definitief. Daarnaast zit er brood in het liggend taxivervoer van mensen die nu nog per ambulance worden vervoerd, terwijl dat niet per se nodig is. Eckhardt benadrukte wel dat wet- en regelgeving moet worden aangepast om deze kans te kunnen benutten.

Eckhardt noemde het eerder dit jaar gelanceerde modelbestek “een mooi voorbeeld van co-creatie”, dat via Transdev en KNV in samenwerking met de branche tot stand kwam. “De eerste partijen zijn nu bezig om iets met dit modelbestek te doen”, stelde Eckhardt tevreden vast. Het Aanbestedingsinstituut Mobiliteit heeft intussen 41 aanbestedingen beoordeeld. In dertig gevallen kreeg de opdrachtgever de volgende aanbestedingen: maak te implementatietijd langer (minstens zes maanden), regel het behoud van betrokken werknemers en laat ruim op tijd weten of de verlengoptie wordt benut.

“Het doel van het AIM is de dialoog aangaan met opdrachtgevers”, legde Eckhardt uit. “Een enkele keer is men niet blij met onze aanbevelingen. Meestal wordt er echter positief gereageerd op ons initiatief om als branche de kwaliteit van het hele aanbestedingsproces te verbeteren.”

Gemeenschappelijke taal

Wim van Tilburg van CROW noemde het hele traject van aanbestedingen, met alle belangen en wensen die er spelen, “een prachtig speelveld voor een kennisinstituut.” Het modelbestek noemde hij “een heel goed hulpmiddel. Niet alles is per se vernieuwend, maar het is wel eenduidig. Het is vooral een heel goed middel voor mensen bij opdrachtgevers die af en toe met aanbestedingen te maken hebben. Het modelbestek biedt een gemeenschappelijke taal en eisen voor het aanbesteden van doelgroepenvervoer.” Binnenkort komt er ook een tool voor verantwoorde kostenberekening en controle daarvan beschikbaar, liet Van Tilburg weten.

In Heerenveen is sinds augustus vorig jaar een ander systeem voor wmo-vervoer van kracht, waarbij mensen kunnen kiezen uit zeven beschikbare vervoerders. In deze gemeente met 50.000 inwoners zijn er 1.050 taxipashouders. Sjoukje van der Horst legde uit dat de gemeente eisen voor de kwaliteit en uitvoering vaststelde, evenals een vast kilometertarief. Er werden geen volume-afspraken gemaakt. Risico’s waren er ook: versnippering van het vervoer, hogere uitvoeringskosten en de overname van personeel werd door dit andere model relatief lastig. Tegenover geen volumebeperking stond wel de beperking dat mensen één keuzemoment per jaar voor een vervoerder hebben. Dat kan alleen worden vervroegd bij gegronde klachten, maar dat komt zelden voor.

Keuze uit zeven vervoerders

Van de zeven vervoerders hebben de partijen die niet direct in het gebied gevestigd zijn het moeilijker, vertelde Van der Horst. De meeste mensen zijn loyaal aan de vervoerder die ze al kennen. “Zij kiezen voor kwaliteit en bekendheid en imago van het taxibedrijf.” De eerste officiële evaluatie volgt in het laatste kwartaal van dit jaar, maar vooralsnog zijn de gebruikers van het vervoer zeer tevreden en kunnen de vervoerders goed met het gekozen model uit de voeten.

Dorothé Wennekendonk van Transdev sprak over Breng Flex, een flexibel systeem als aanvulling op het openbaar vervoer. Voor nu alleen beschikbaar in bepaalde gebieden in Arnhem en Nijmegen, maar de ambitie is om dat snel uit te breiden. Breng Flex heeft dezelfde basis als taxideeldienst Abel (waarin Transdev de enige investeerder is): de rit delen, slimme planning en simpele boeking. Verschillen zijn er ook, want Breng Flex opereert alleen binnen bushaltenetwerken en is daarmee primair een aanvulling op het openbaar vervoer. Wel zijn er virtuele haltes aan het netwerk toegevoegd, bijvoorbeeld bij een verzorgingshuis.

Meer actieve gebruikers

Breng Flex zit nu op 60 chauffeurs (45 via social return, de andere 15 zijn mensen met taxipas) die achttien voertuigen besturen, vertelde Wennekendonk: tien Fiat Ducato’s op gas en acht elektrische Hyundai Ionics. Er zijn zo’n 6.200 geregistreerde gebruikers, waarvan ongeveer 1.300 actief. Wennekendonk gaf aan dat het wel een streven is om het percentage actieve gebruikers flink te doen groeien. Maar afgelopen april leverde de eerste marketingcampagne meteen veel nieuwe gebruikers op. De komende tijd zal er daarom nog veel meer aan markering worden gedaan, vertelde Wennekendonk. Ook wordt er ingezet op tariefdifferentiatie, leeftijdskorting, vooruit boeken en uitbreiding van het werkgebied, alsmede uiteraard op de groei van het aantal ritten.

Tijdens het Taxi Jaarevent van KNV Taxi dat morgen plaatsvindt, staan de mobiliteitsontwikkelingen van de toekomst centraal. Binnen het thema ‘Taxi Moving Forward’ is er onder meer aandacht voor het nieuwe aanbesteden in het zorgvervoer, de integratie van taxi en openbaar vervoer, het centraal stellen van de klant en elektrisch rijden.

Mercedes-Benz is zowel gastheer als hoofdsponsor van het evenement, dat plaatsvindt in het Nederlandse hoofdkantoor te Utrecht. Het Jaarevent gaat onder meer in op de bezuinigingen in het doelgroepenvervoer en de desastreuze gevolgen van aanbestedingen die vooral op basis van prijs worden gegund. Kwetsbare gebruikers en de taxibranche worstelen met de consequenties van kwaliteitsuitholling, stelt KNV. “De ontwikkelingen leidden tot een kaalslag in de sector: aan het bestaan van 136 (familie)bedrijven en aan 4.512 dienstverbanden kwam een einde.”

Aanbestedingsinstituut

Begin dit jaar introduceerde KNV Taxi samen met betrokken partijen een modelbestek voor vervoersaanbestedingen. Het voorbeelddocument is bedoeld als handreiking aan opdrachtgevers en gaat uit van kwaliteit en klanttevredenheid KNV. De eerste gemeenten hebben het modelbestek inmiddels opgepikt. Vanuit dezelfde achtergrond lanceerden de KNV-taxiondernemers onlangs met steun van sociale partners FNV en CNV de website van het Aanbestedingsinstituut Mobiliteit. Deze instantie verzorgt advies op maat over aanbestedingen, met als uitgangspunt de klant en de kwaliteit van het vervoer. Tijdens het Taxi Jaarevent verzorgen modelbestekbeheerder CROW en de gemeente Heerenveen updates over de aanbestedingsproblematiek.

Tegelijkertijd is er tijdens de bijeenkomst ruimschoots aandacht voor de taxi in een breder perspectief. KNV- voorzitter Bertho Eckhardt is voorstander van een intensievere samenwerking tussen sectoren. “De mobiliteitseisen van de toekomst vragen om een ingrijpend andere benadering: mobiliteit wordt meer en meer een dienst. Zowel overheid als sector moeten het vraagstuk van optimale mobiliteit meer integraal, meer in samenspraak en afstemming met elkaar aanpakken.” Connexxion schetst tijdens het event de stand van zaken rond de integratie van taxi en OV.

Flexibiliteit

Eckhardt: “We moeten nu echt vooruit. Het vervoer van de toekomst is groen en vraaggestuurd. Switchen tussen vervoersvormen moet moeiteloos kunnen. Vanwege haar flexibiliteit is de taxi bij uitstek in staat om de laatste kilometers in te vullen. Maar ook om het openbaar vervoernetwerk waar nodig te ondersteunen. In september komt het ministerie van Infrastructuur en Milieu met een actieprogramma voor de integratie van taxi en OV. Een grote stap in de goede richting”.

Aanmelden voor de bijenkomst kan nog via deze link.

Staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu begrijpt wel dat veel taxichauffeurs de boordcomputer taxi “helemaal niks” vinden, maar zij benadrukt dat er momenteel geen goed alternatief is om mee te handhaven op het naleven van de taxiregels. “Die handhaving is belangrijk omdat we daarmee alle mensen die zich niet aan de regels houden uit de markt kunnen blijven duwen”, aldus de bewindsvrouw tijdens een Algemeen Overleg van de Tweede Kamer. Tijdens dat overleg kwam ook de aanpak van taxironselaars op Schiphol aan bod.

Het Algemeen Overleg (AO) draaide om recente ontwikkelingen op het gebied in onder meer de taxibranche. Dijksma schreef onlangs in een brief aan de Tweede Kamer dat de BCT voor handhaving een betrouwbaar instrument is gebleken, maar dat het gebruik van de boordcomputer en de handhaving zelf voor verbetering vatbaar zijn.

Op vragen van VVD-Kamerlid Jan Middendorp over verdere verruiming van de regelgeving en de boordcomputer taxi antwoordde Dijksma tijdens het AO dat zo’n verruiming van de regels “kan leiden tot een nog betere betaalbaarheid van de boordcomputer en meer aanbieders van boordcomputers op de markt.” Tegelijk geeft zij aan dat effectieve handhaving moet worden gewaarborgd.

Handhaving belangrijk

“Dit is wel een onderwerp van lange adem. Het is ook het minst populaire onderwerp bij alle chauffeurs. Zij vinden die boordcomputer helemaal niks. Ik begrijp dat wel. Het probleem is alleen dat wij op dit moment geen alternatief hebben”, aldus de staatssecretaris. Zij baseert zich daarbij op uitgebreide en herhaalde navraag en een evaluatie. “Daaruit blijkt dat er op dit moment geen goed alternatief is om de handhaving te doen. Die handhaving is belangrijk omdat we daarmee alle mensen die zich niet aan de regels houden, uit de markt kunnen blijven duwen. Anders ontstaat er een vorm van oneerlijke concurrentie. Dat wil je de chauffeurs die wel hun best doen natuurlijk niet aandoen.”

Inzake de huidige aanpak van taxironselaars op Schiphol door de gemeente Haarlemmermeer sprak Dijksma zich positief uit. De verantwoordelijkheid voor het probleem van de ronselaars werd bij de gemeente neergelegd, met juridische ondersteuning vanuit het ministerie van IenM. Haarlemmermeer koos voor een rigoureuze aanpak die de ronselaars het werken verbiedt. Dijksma noemt de gekozen benadering een succes, ook omdat deze in een kort geding dat door een groep taxichauffeurs werd aangespannen overeind is gebleven.

Boeterapporten en waarschuwingen

Met betrekking tot de handhaving gaf Dijksma aan dat er bij haar weten een kleine honderd taxi’s zijn gecontroleerd op Schiphol tussen januari en mei van dit jaar, ook op de BCT en andere zaken. Volgens de staatssecretaris wordt er nauw samengewerkt tussen ILT en Marcechaussee om zo optimaal mogelijk te handhaven. “De ILT heeft een aantal boeterapporten en veel waarschuwingen uitgedeeld. Ook het OM is niet stil blijven zitten. Een aantal zaken is zo meteen ook onder de rechter. Dat is belangrijk, want dat verhoogt de effectiviteit van de aanpak.” Dijksma bevestigde dat de huidige aanpak van de ronselaars deze zomer wordt geëvalueerd. Dan zal worden besloten of deze wordt voortgezet of dat er een andere, meer permanente oplossing komt.

De politie heeft in de nacht van zaterdag op zondag in Breda twee snorders aangehouden. Dat gebeurde bij controles in die werden gehouden in samenwerking met de gemeente en de Inspectie Leefomgeving en Transport.

Breda kampt al langer met een snordersprobleem, dat zich nog extra manifesteert in de uitgaansnachten en tijdens evenementen. De integrale controle door politie, gemeente en ILT was specifiek gericht op taxi’s en snorders. Het moment was ook niet toevallig gekozen: in de Bredase binnenstad vond afgelopen weekend het Jazz Festival plaats, een evenement waar elk jaar zo’n 250.000 bezoekers op afkomen.

Illegale taxichauffeurs

Bij deze controle werden twee mannen aangehouden die tegen betaling vervoer aanboden zonder over een vergunning voor taxivervoer te beschikken. In beide gevallen werden agenten en opsporingsambtenaren in burger aangesproken door de mannen die hen een taxi aanboden. De opsporingsambtenaren gingen op de vraag in en liepen mee naar de auto’s, die respectievelijk op de Nieuwe Prinsenkade en Adriaan van Bergenstraat stonden.

Op de Rijsbergseweg werden de auto’s door geüniformeerde agenten aan de kant gezet en zijn de illegale taxichauffeurs aangehouden op verdenking van overtreding van artikel 76 de Wet Personenvervoer. Hierin staat dat het verboden is taxivervoer te verrichten zonder de daarvoor vereiste vergunning. Het gaat om een 46-jarige man uit Zundert en een 18-jarige man uit Breda. Na verhoor mochten zij weer naar huis.

Maximum snelheid en parkeren

Naast de controles op snorders werd er ook gekeken of de legale taxi’s zich aan de regels hielden. Dat bleek niet in alle gevallen zo te zijn. Bij de controle van legale taxi’s werden bekeuringen uitgeschreven voor onder andere overtreding van de maximum snelheid, parkeren op een plek waar dat niet mag en rijden in een gesloten verklaring. Eén chauffeur kreeg een rijverbod van 36 uur opgelegd vanwege de overtreding van de arbeids- en rusttijden. Een andere chauffeur reed onrechtmatig op zijn BSN-nummer in plaats van een chauffeurspas.

Het is al enige tijd verboden om mensen met een geleidehond te weigeren in een taxi. Toch komt het nog regelmatig voor. Waarom is het zo belangrijk dat iemand met bijvoorbeeld een visuele handicap samen met zijn of haar hond reist? Sytske vertelt wat zij zoal meemaakt en geeft ook aan te hopen op meer begrip van taxichauffeurs over de betekenis van haar geleidehond.

Sytske is woonachtig in Amsterdam. Zij werd enkele jaren geleden blind en haar geleidehond is cruciaal geweest voor haar terugkeer in de samenleving. “Sinds ik mijn zicht verloren heb, stap ik trots door het leven met mijn hond Prisca. Toen ik drie jaar geleden blind werd, ben ik in contact gekomen met KNGF Geleidehonden. Tijdens mijn revalidatie heb ik keihard gewerkt om in aanmerking te komen voor een geleidehond. Ik leerde lopen met een taststok en leerde mijn routes kennen. Ik had natuurlijk op veel manieren hulp nodig om weer terug te komen in de maatschappij.”

Op welke manieren krijg je zoal hulp van Prisca?

“Na een intensieve revalidatieperiode ben ik via KNGF Geleidehonden in contact gekomen met mijn blindengeleidehond. Wij zijn tweeënhalf jaar geleden gaan samenwerken. Zij was toen bijna twee jaar oud. Met Prisca lopen was echt een verademing. Ik was gewend om met een taststok te lopen en voelde me af en toe best eenzaam als er zich een moeilijke situatie voordeed. Ik moet wel mijn routes kennen en ik stuur Prisca zelf aan. Prisca heeft tijdens haar opleiding geleerd om mij op een veilige manier om obstakels heen te leiden. Ze helpt mij bijvoorbeeld met het vinden van het zebrapad en zij vermijdt alles wat tot twee meter hoogte uitsteekt. Het is heel fijn om te ervaren dat over het algemeen enorm positief gereageerd wordt op Prisca. Er is veel bewondering voor haar.”

Je maakt geregeld gebruik van taxi’s. Gaat dat doorgaans goed?

“Samen met Prisca reis ik inderdaad veel met de taxi. Ik ben supertevreden met het taxibedrijf waar ik vast mee reis. Zij hebben fijne chauffeurs bij wie ik mij samen met Prisca welkom voel. Ik zorg er wel altijd voor dat mijn hond schoon is en ik neem voor haar verharing altijd een kleedje mee voor in de auto. Tijdens de opleiding bij KNGF Geleidehonden heeft Prisca geleerd om voorin in de auto op de grond te liggen tussen mijn benen. Dat is de veiligste plek in de auto en zij is getraind om rustig te gaan liggen.”

Maar het gaat blijkbaar ook wel eens verkeerd met taxivervoer?

“In het verleden heb ik meerdere nare ervaringen gehad. Een keer eiste een chauffeur bijvoorbeeld van mij om Prisca in de achterbak te leggen tijdens de rit. Het is voor mij van het grootste belang dat Prisca altijd veilig is en ik moet er toch niet aan denken dat ze in paniek raakt. De chauffeur is zonder ons weggereden.”

Een amendement op het VN-verdrag voor personen met een handicap schrijft voor dat mensen vergezeld van een assistentiehond moeten kunnen deelnemen aan de maatschappij. Zij hebben die hond immers met een goede reden, en het weigeren van de hond staat gelijk aan het weigeren van de persoon. Het weigeren van een assistentiehond is alleen toegestaan als dit een onevenredige belasting vormt of als de weigering nodig is om de veiligheid of gezondheid te waarborgen. Met andere woorden: tenzij er een heel goede reden voor is, mag de hond niet worden geweigerd door bijvoorbeeld taxichauffeurs.

Hoe gaat dat in de praktijk?

“Het weigeren van een klant met een blindengeleidehond mag niet meer volgens de wet. Dat is natuurlijk heel fijn, maar ik hoop vooral dat er nog meer inzicht komt wat betreft de geleidehond en zijn baas. Zo mogen de taxichauffeurs erop vertrouwen dat het ontzettend lieve en goed opgeleide honden zijn waar wij als visueel gehandicapten een groot deel van ons levensgeluk door hebben gekregen.”

Zijn er ook redenen denkbaar dat een persoon met geleidehond wel mag worden geweigerd, zoals allergie van de chauffeur?

“Het zou altijd kunnen voorkomen dat een chauffeur allergisch reageert op honden. Dan zou er een nieuwe auto geregeld kunnen worden binnen een zeer korte tijd. Dan is het wel fijn dat de chauffeur de situatie inschat waar de klant zich in begeeft en goed overleg heeft met de klant. Want het is natuurlijk ellendig om ’s avonds in het donker te moeten wachten op een andere taxi.”

Lees ook:

• ‘Vaak door taxi geweigerd om assistentiehond’
• Rolstoelgebruiker weigeren kan Britse taxichauffeur boete opleveren